
Іван Дзмітрыевіч Філіпук нарадзіўся 12 ліпеня 1908 года ў вёсцы Шчэглікі Кобрынскага павету Гродзенскай губерні (цяпер Ленінскі сельсавет, Жабінкаўскі раён Брэсцкай вобласці) у сялянскай сям’і.
17-гадовым юнаком Іван устаў разам з братамі Філіпам і Пракопам на шлях барацьбы за вызваленне народа Заходняй Беларусі ад нацыянальнага і сацыяльнага прыгнёту. Малады рэвалюцыянер вёў сярод насельніцтва агітацыю за звяржэнне антынароднага ладу, расклейваў лістоўкі, якія заклікалі да барацьбы супраць дзеючага рэжыму, арганізоўваў тайныя сходкі, маёўкі.
У 1927 годзе Іван Філіпук (псеўданім «Чорны») уступіў у рады Камуністычнай партыі Заходняй Беларусі, якая дзейнічала ва ўмовах глыбокага падполля, неўзабаве пачаліся масавыя вобыскі і арышты. Вясной 1928 года затрымалі і Філіпука па дарозе з Жабінкі ў Шчэглікі. Яго абшукалі і знайшлі скрутак, у якім аказаліся трыста лістовак на рускай, беларускай і польскай мовах, некалькі экзэмпляраў газеты «Чырвоны сцяг», якую выдаваў ЦК КПЗБ, заклік «За ўз’яднанне!». Нягледзячы на бясспрэчныя ўлікі, Іван Дзмітрыевіч даваў следству выдуманыя паказанні. Не дабіўшыся прызнання і раскаяння ў антыўрадавай дзейнасці, польскі акруговы суд Пінска прыгаварыў I.Д. Філіпука да трох гадоў зняволення.
Турма і пастаянныя допыты не зламалі волі рэвалюцыянера. Вярнуўшыся дадому, Філіпук працягвае змагацца супраць польскай улады. Яго выбіраюць сакратаром Жабінкаўскага раённага камітэта КПЗБ.
У студзені 1932 года па даносу ў Шчэглікі награнула паліцыя якраз у той момант, калі ў хаце Рыгора Панасюка праходзіла пасяджэнне раённага камітэта. Усіх удзельнікаў на чале з I.Д. Філіпуком арыштавалі. У гэты раз яго асудзілі на пяць гадоў.
У турме ён пазнаёміўся са многімі аднадумцамі, якія ідэйна загартавалі яго, навучылі метадам канспірацыі, грунтоўней падрыхтавалі да новых рэвалюцыйных дзеянняў. У 1938 годзе Іван Дзмітрыевіч зноў арыштаваны, але навучаны таварышамі па барацьбе, умела абараняўся, і яму так і не змаглі прад’явіць рэальнае абвінавачванне.
Пасля ўз’яднання Заходняй Беларусі з БССР і ўстанаўлення савецкай улады Філіпук шмат сіл аддае будаўніцтву новага ладу жыцця. Працуе загадчыкам зямельнага аддзела Жабінкаўскага райвыканкама, часта сустракаецца з вяскоўцамі, дае сялянам грунтоўныя адказы на іх галоўнае пытанне: як быць з зямлёй, якую дала ім савецкая улада, па якім шляху ісці далей? Пры яго актыўным удзеле ў 1940 годзе створаны першы ў Брэсцкай вобласці калгас «Усход» (в. Шпіталі Сцяпанкаўскага сельсавета).
У гады Вялікай Айчыннай вайны – Іван Філіпук зноў у радах народных змагароў. Напачатку здабываў разведвальную інфармацыю для асобных партызанскіх груп, потым стаў актыўным сувязным партызанскіх атрадаў імя Чарнака, імя Фрунзе і імя Чапаева, перадаваў ім зброю, медыкаменты. Са снежня 1943 года па заданні партызанскага камандавання падтрымліваў сувязь з савецкай разведчыцай-радысткай Лідзіяй Андрэеўнай Базанавай (1920–1944), якая была закінута ў Брэст. Яна дзейнічала з дапамогай падпольшчыкаў (у яе групу ўваходзілі 12 чалавек), пад пазыўным «Птица» (з 2 сакавіка 1944 г. – «Горлица») перадавала інфармацыю у Цэнтр. І.Д. Філіпук рэгулярна забяспечваў яе звесткамі аб дыслакацыі і перамяшчэнні тэхнікі, умацаваннях фашысцкай арміі і інш. Аднойчы трэба было даставіць батарэі для перадатчыка, перапраўленыя з Масквы, – і сувязны, рызыкуючы жыццём, на возе, гружаным цэглай, перавозіць сілкаванне на брэсцкую кватэру Лідзіі Базанавай.
Вясной 1944 года радыстка і многія яе сувязныя схоплены гітлераўцамі і расстраляны. Іх лёс падзяліў і Іван Філіпук. Ноччу, 14 красавіка 1944 года, ён наведваў сваю сям'ю, і быў застрэлены, калі, выскачыўшы праз акно, стараўся схавацца ад немцаў, якія прыйшлі яго арыштаваць. Жонку і 14-гадовую дачку Марыю забралі ў Брэсцкую турмау. Праз нейкі час партызаны і блізкія людзі сабралі каштоўныя рэчы і выкупілі Філіпукоў. Па пацверджаннях былых партызан: Карпінчука Мацвея Якаўлевіча, Вайцюка Аляксандра Кандрацьевіча, Краўчука Мацвея Паўлавіча Іван Дзмітрыевіч застрэлены 10 мая 1944 года.
Пахаваны Іван Дзмітрыевіч Філіпук на радзіме – у в. Шчэглікі, на магіле усталяваны абеліск. Яго імем названа вуліца ў г.Жабінка, дзе таксама ёсць вуліца ў памяць Л.А. Базанавай.
Смотрите нас на YouTube
Ленинская сельская библиотека
Сахарозаводская городская библиотека
Жабинковская детская библиотека
Жабинковская районная библиотека
Ракитницкая сельская библиотека
Ленинская сельская библиотека
Сахарозаводская городская библиотека
Центральная районная библиотека
Жабинка читающая
Читайте нас в Telegram