Шорах Рыгор Паўлавіч
Шорах Рыгор Паўлавіч

Рыгор Паўлавіч Шорах нарадзіўся 3 сакавіка 1930 года ў вёсцы Налезнікі Жыцінскай гміны Брэсцкага павета Палескага ваяводства (цяпер Сцяпанкаўскага сельсавета Жабінкаўскага раёна Брэсцкай вобласці) у сялянскай сям’і. Нягледзячы на тое, што на яго дзяцінства і юнацтва выпалі цяжкія ваенныя і пасляваенныя гады,  хлопчык імкнуўся да ведаў.

У 1948 годзе Рыгор скончыў сярэднюю школу, у 1954 – Мінскі медыцынскі інстытут. Пасля яго заканчэння працаваў загадчыкам Красінскім сельскім урачэбным участкам Клічаўскага раёна Магілёўскай вобласці, затым хірургам раённай бальніцы.

У 1958 годзе малады ўрач паступіў у аспірантуру на кафедру факультэцкай хірургіі Мінскага медінстытута, дзе пад кіраўніцтвам вядомага прафесара, заслужанага дзеяча навукі БССР Пятра Мікалаевіча Маслава ў 1961 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму «Диагностика и лечение почечной колики». Малады навуковец імкнуўся аб'яднаць тэарэтычныя веды з практыкай і з 1960 года па 1966 год працаваў асістэнтам, а ў 1966–1977 гадах – дацэнтам кафедры агульнай хірургіі Мінскага медыцынскага інстытута, якую ў тыя гады ўзначальваў заслужаны дзеяч навукі УССР, прафесар Цімафей Ярамеявіч Гніларыбаў. У гэты час Рыгор Шорах пачаў актыўна друкавацца ў навуковых медыцынскіх часопісах.

Не жадаючы спыняцца на дасягнутым, Рыгор Паўлавіч пачынае працаваць над доктарскай дысертацыяй. Практычная хірургія, якой вучоны займаўся ўвесь час, пакладзена ў аснову навуковай працы на тэму «Хирургическое лечение непроходимости магистральных желчных протоков», якую Шорах бліскуча абараніў у 1975 годзе і атрымаў ступень доктара навук.

У 1977–1980 гадах працаваў на пасадзе дацэнта кафедры шпітальнай хірургіі Мінскага медыцынскага інстытута. Званне прафесара гэтай кафедры яму прысвоена ў 1980 годзе. У названы перыяд, нароўні з навучна-педагагічнай дзейнасцю, кіраваў лабараторыяй экстракарпаральнай дзетаксікацыі.

Неабходнасць атрымання ведаў агульнымі хірургамі, перш за ўсё па экстраннай хірургічнай паталогіі, стала асноўным аргументам прыняцця рашэння аб адкрыцці ў Беларускім дзяржаўным інстытуце ўдасканалення ўрачоў (БелДІУУ) першай у Рэспубліцы Беларусь кафедры неадкладнай хірургіі. У 1980 годзе кафедру арганізаваў і ўзначаліў доктар медыцынскіх навук Рыгор Паўлавіч Шорах. Вучёны 20 гадоў працаваў загадчыкам кафедры, ён не толькі выступаў з лекцыямі, але і публікаваў навуковыя працы, прымаў удзел у рэспубліканскіх і міжнародных канферэнцыях, з'ездах медыкаў-хірургаў.

Загадам Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь у 1988 годзе Шорах Рыгор Паўлавіч назначаны старшынёй секцыі экспертнай камісіі па клінічнай медыцыне ў складзе Навукова-экспертнага савета Міністэрства аховы здароўя Беларускай ССР.

У 1993 годзе на базе клінікі неадкладнай хірургіі ўтвораны Мінскі гарадскі цэнтр па лячэнні гастрадуадэнальных крывацёкаў язвавай этыялогіі, навуковым кіраўніком якога стаў прафесар Шорах Рыгор Паўлавіч. Дзякуючы ягонаму асабістаму ўдзелу ў хірургічны арсенал цэнтра ўкаранёны радыкальныя органазахавальныя аперацыі на страўніку і дванаццаціперснай кішцы. Стварэнне цэнтра прывяло да зніжэння смяротнасці пры гастрадуадэнальных крывацёках ў шэсць разоў.

Прафесар Шорах з'яўляўся першапраходцам і актыўным прапагандыстам эндаскапічных метадаў дыягностыкі і лячэння вострых хірургічных захворванняў брушной поласцi, стаў першым беларускім хірургам, які 23 сакавіка 1993 года выканаў лапараскапічную халецыстытэктамію пры вострым халецыстыце. Гэты гістарычны факт вызначыў адно з новых напрамкаў работы кафедры.

 Значным прагрэсам у органазахавальнай хірургіі печані і селязёнкі з’явілася актыўнае прымяненне высокаінтэнсіўнай лазернай тэхнікі і плазменнага скальпеля. Пад кіраўніцтвам Рыгора Паўлавіча створаны першы ў Рэспубліцы Беларусь Рэспубліканскі цэнтр лазернай хірургіі. На жаль, у далейшым было ліквідавана аддзяленне лазернай хірургіі ў гарадской клінічнай бальніцы хуткай медыцынскай дапамогі як арганізацыйнай структуры і базы цэнтра.

Асаблівай заслугай Рыгора Шорах варта лічыць ініцыятыву, арганізацыю і правядзенне з 1996 па 2000 гады штогадовых Рэспубліканскіх навукова-практычных канферэнцый «Снежаньскія чытання па неадкладнай хірургіі» з выданнем зборнікаў навуковых прац. Асноўнай ідэяй канферэнцый з'явілася стварэнне ў рэспубліцы адзінага аптымальнага хірургічнага падыходу да вострай чэраўной хірургічнай паталогіі. Навуковыя зборнікі заканчваюцца практычнымі рэкамендацыямі, якія ўключаюць найбольш эфектыўныя дыягнастычныя, тактычныя і лячэбныя методыкі. У 1999 годзе супрацоўнікамі кафедры неадкладнай хірургіі створана першая ў Беларусі «Уніфікаваная праграма па неадкладнай хірургіі».

Пад навуковым кіраўніцтвам Рыгора Паўлавіча Шораха абаронена 5 доктарскіх і 9 кандыдацкіх дысертацый. Атрымана
8 аўтарскіх пасведчанняў на вынаходніцтвы. Ён аўтар больш за 450 навуковых прац, у тым ліку чатырох манаграфій: «Лазеры, плазменный скальпель в неотложной абдоминальной хирургии», «Острый холецистит: эндохирургические аспекты», «Язвенные гастродуоденальные кровотечения: тактика и лечение», «Острый деструктивный панкреатит». Яго працы неаднаразова друкаваліся ў медыцынскіх выданнях і дакладваліся на міжнародных, рэспубліканскіх кангрэсах, з'ездах, канферэнцыях. Многія гады Шорах з'яўляўся галоўным хірургам 4-га ўпраўлення Міністэрства аховы здароўя, старшынёй навуковага таварыства хірургаў горада Мінска і Мінскай вобласці, намеснікам старшыні Савета па абароне доктарскіх і кандыдацкіх дысертацый па хірургіі.

У канцы 2010 года прафесар Рыгор Шорах уваходзіў у педагагічны склад кафедры неадкладнай хірургіі Беларускай медыцынскай акадэміі паслядыпломнай адукацыі па цыклу «Неадкладная хірургія» і нароўні з вялікім аб'ёмам вучэбнай, навуковай і лячэбнай працы з'яўляўся членам рэдакцыйнага савета часопіса «Новости хирургии».

Дзейнасць заснавальніка і кіраўніка кафедры неадкладнай хірургіі, які стварыў хірургічную школу, прафесара Рыгора Шораха не засталася незаўважанай на самым высокім узроўні: ён атрымаў медаль Пірагова, у 1988 годзе узнагароджаны знакам «Выдатнік аховы здароўя СССР», у 1998 годзе яму прысвоена званне «Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь», а ў 1999-м ён абраны сапраўдным ганаровым акадэмікам Беларускай медыцынскай акадэміі.

Не стала Рыгора Паўлавіча Шораха 26 красавіка 2013 года.

Шляхам бацькі пайшлі дзеці. Сын, Сяргей Рыгоравіч Шорах, закончыў Мінскі дзяржаўны медінстытут, у 2003-м абараніў кандыдацкую дысертацыю. У 2005 годзе навукоўцу-медыку прысвоена вучонае званне дацэнта, ён стаў аўтарам сямі патэнтаў на вынаходніцтвы. Сяргей Шорах – дзейсны сябра таварыства хірургаў-гепатолагаў Расіі і краін СНД, а таксама таварыства хірургаў Рэспублікі Беларусь.

Дачка, Ірына Рыгораўна Шорах, скончыла Мінскі дзяржаўны медінстытут, у 1989 годзе прайшла спецыялізацыю па ультрагукавой дыягностыцы ў акушэрстве і гінекалогіі ва Усесаюзным навукова-даследчым Цэнтре аховы здароўя маці і дзіцяці г. Масква. З 1996 года працуе на кафедры акушэрства і гінекалогіі  Беларускай медыцынскай акадэміі паслядыпломнай адукацыі, у 2005 годзе ёй прысвоена вышэйшая кваліфікацыйная катэгорыя па ўльтрагукавой дыягностыцы. Мае больш за 40 друкаваных работ, 4 патэнты на вынаходніцтвы, вучэбна-метадычныя дапаможнікі, больш за 50 дакладаў і выступленняў, у тым ліку і на міжнародных канферэнцыях і семінарах. Асноўныя напрамкі навуковай дзейнасці: ультрагукавая дыягностыка ў акушэрстве і гінекалогіі.