Я – лес! Я – луг! Я – ветер! Я – вода!»
Іван Дацкевіч нарадзіўся 7 сакавіка 1938 года ў вёсцы Сады Сямяціцкага раёна Беластоцкай вобласці (цяпер – тэрыторыя Польшчы).
Бацькі паэта паходзяць з Жабінкаўшчыны, дзе ў вёсцы Сцяброва гадавалася маці, ды з Камянеччыны, адкуль бацька. Аднак пазнаёміліся яны не на радзіме, а ў далёкай Казані. Маці, Ганна Антонаўна Іванюк, у 19І4 годзе з бацькамі выехала ў бежанцы ў Расію, куды перабраўся і Трафім Пятровіч Дацкевіч з першай сям’ёй – жонкай і двума дзецьмі. Аднак жонка захварэла і памерла, а Трафім ажаніўся з Іванавай маці.
Калі пасля заканчэння вайны бежанцам дазволілі вярнуцца на радзіму, Дацкевічы прыехалі ў родныя мясціны, але жыць было няма дзе. Родная хата маці ў Сцяброве згарэла, а хата бацькі ў Падомшы зруйнавана. Сям’я знаходзіць прытулак у вёсцы Сады каля Драгічына, у доме цёткі Трафіма. Жылі бедна і цяжка. Урэшце Трафіму Пятровічу ўдалося сабраць трохі грошай, купіць зямлю і збудаваць дом. Тут і нарадзіўся будучы паэт. Іван быў шостым дзіцём, пазней з’явіўся яшчэ Іосіф.
Пажыць спакойна Дацкевічам давялося нядоўга. Другая сусветная вайна прынесла зноў у іх дом бяду. Спачатку старэйшага брата Віктара і сястру Насцю забралі на працу ў Германію, адкуль яны ўсё ж вярнуліся ў канцы вайны. 4 сакавіка 1944 года, калі бацька па гападарскіх справах пайшоў у лес, немцы застрэлілі яго, западозрыўшы ў сувязі з партызанамі.
Пасля вызвалення Беласточчыны гэтыя землі адышлі да Польшчы. У Садах застаўся старэйшы сын Трафіма, які ажаніўся к таму часу, а маці Івана вырашыла вярнуцца на родную Жабінкаўшчыну. Доўга прыйшлося шукаць сабе жыллё, пакуль сям’я Дацкевічаў не апынулася на хутары Палубачкі, што знаходзіўся побач з вёскай Шчэглікі, непадалёку ад Мухаўца. Домік быў стары, але мясціны побач цудоўныя. У той час на хутары налічвалася шэсць хат, цяпер яны бясследна зніклі.
Ганна Антонаўна ўладкавалася на працу ў мясцовы калгас «Чырвоны бераг», за працадні амаль не плацілі, і людзі выжывалі дзякуючы асабістым агародам і хатняй жывёле, што трымалі. Сёстры Насця і Вольга паехалі працаваць у Пінск, а браты Пётр і Уладзімір падаліся ў Расію.
Каб дапамагчы маці, Іван рана стаў пастушком. Школу наведваў толькі зімой, калі не пасвіў кароў, але выдатная памяць дазваляла хлопчыку добра вучыцца. Менавіта маці прывіла цікавасць да сапраўднай паэзіі, калі знаёміла сына з творчасцю Пушкіна, Лермантава, яна вучыла любіць літаратуру і цаніць паэтычнае слова. Жыццёвыя нягоды і нялёгкая праца падарвалі здароўе Ганны Антонаўны, і ў 1954 годзе яе не стала. Найменшага Юзіка забралі ў дзіцячы дом. Іван некаторы час жыў пры адным з братоў, у 1955 годзе скончыў 7 класаў Жабінкаўскай сярэдняй школы і па набору разам з аднагодкамі паехаў на Урал, у горад Молатаў (зараз Перм, Расія), у рачное рамеснае вучылішча. Праз два гады атрымаў пасведчанне рулявога рачнога і азёрнага плавання, пачаў працаваць рулявым на пасажырскім параходзе «Софья Перовская».
У канцы 1950-х гадоў Дацкевіч адпраўляецца ў Казахстан на цаліну, дзе ўжо працавалі яго тры браты: Пётр, Уладзімір і Іосіф. Не здолеўшы прыстасавацца да жыцця ў іншых прыродных умовах, праз год вярнуўся ў Перм і ўладкаваўся ў «Камлесасплаў» на маламерны цеплаход памочнікам капітана.
У 1960-ыя гады Дацкевіч паступіў на завочнае аддзялене Горкаўскага інстытута воднага транспарту, які давялося пакінуць з-за жыццёвых абставін. Пазней скончыў Новаільінскую лесатэхнічную школу і ў 1968 годзе атрымаў дыплом капітана-механіка маламернага флоту.
Трыццаць чатыры гады Іван Трафімавіч пражыў на Урале, працаваў у рачным суднаходстве на рацэ Кама, ажаніўся, у сям'і нарадзілася дачка Галіна. У красавіку 1989 года выканаў сваю даўнюю мару – вярнуўся ў Беларусь. Каб не траціць сувязі з ракой, звярнуўся у Пінскі Днепра-Бужскі тэхнічны ўчастак, дзе яму прапанавалі прыняць карабель, але ён пажадаў знаходзіцца бліжэй да родных мясцін і ўладкаваўся акумулятаршчыкам на гідравузел № 9 «Навасады» ў Жабінкаўскім раёне. З 1993 года да пенсіі працаваў яго начальнікам, затым яшчэ пэўны час – суднапрапускніком. Недалёка ад працы атрымаў жыллё.
Услед на бацькаву радзіму прыехала дачка з мужам і ўнучкай. Галіна і Віктар былі музыкантамі і сталі працаваць у Ракітніцкім СДК (Жабінкаўскі раён), але праз некаторы час маладыя вярнуліся ў Перм. Пазней Галіна зноў прыедзе да бацькі.
Здольнасць складаць рыфму перадалася Івану на генным узроўні ад дзядулі па матчынай лініі Антона Сямёнавіча Іванюка, які пісаў вершы. Аднойчы лёс падорыць капітану парахода Івану Дацкевічу сустрэчу з расійскімі паэтамі, якія, падарожнічаючы па Каме і паслухаўшы яго вершы, параілі развіваць сваю творчасць. Першая падборка вершаў Івана Трафімавіча выйдзе ў пермскай газеце «Большая Кама», потым у абласной «Звезде».
Актыўна паэт пачаў друкавацца пасля вяртання на радзіму: у раённай газеце «Сельская праўда», а таксама ў абласной і рэспубліканскай перыёдыцы: «Заря», «Народная трыбуна, «Преображение», «Чистый мир», «Вестник культуры», часопісах: «Западная Двина», «Приокские зори» (Тула) и «Метаморфозы» (Гомель), літаратурных альманахах: «Славянская лира-2015», «Жырандоля», «Своя стихия», «Гоман», «Берасцейская скарбніца», у калектыўных зборніках: «Фантазии серебряного облака», «Дазволь прычасціцца», «Літаўра», «Своя Стихия». Верш «Возвращаются аисты» ўвайшоў у кнігу «Памяць» Жабінкаўскага раёна.
Пісаў у асноўным па-руску, але некаторымі творамі паэт засведчыў добрае валоданне мовай сваёй зямлі, напрыклад, сваім вершамі «Філасофскі камень» і «Гумар з любоўю», прысвечанымі жабінкаўскім паэтам Васілю Сахарчуку і Васілю Гадульке. Акрамя лірычных твораў, якія падпісваў уласным прозвішчам, аўтар складаў і гумарыстычныя пад псеўданімам Трафім Вясёлы.
У маі 2001 года Дацкевіч уступіў ў рады Беларускага літаратурнага саюза «Полоцкая ветвь». Прымаў удзел у Міжнародным Літаратурным фестывалі «Славянская ліра» ў Полацку, з аўтарскай кнігай вершаў «Небесный океан» намінаваўся на міжнародную літаратурную прэмію ім. Сімяона Полацкага. Ён аўтар зборнікаў паэзіі: «Возвращение» (2011), «Принимаю жизнь, как чудо» (2011), «Жизни нет предела» (2018), «Душа всегда стремится к свету» (2021) і «Небесный океан» (2014), на вокладцы якога дзіўна гарманіруючы з вершамі вобраз Хрыста – работа рана памерлай дачкі паэта Галіны. У 2016 годзе Іван Трафімавіч выдаў кнігу разважанняў аб сутнасці чалавечага жыцця – «Постижение земных и вселенских реалий». У ягонай творчасці ёсць усё, што перажыў і чым жыве чалавек. Гэта любоў да роднай вёскі, сваёй зямлі, матулі, каханай. Ёсць творы на ваенную тэму, роздум пра ўласную чалавечую годнасць, лірычныя эцюды, гумар і сатыра. Аднак найбольш вершаў у аўтара на духоўную тэматыку. Высокім паэтычным словам творца-духаўнік сцвярджае аб вечнасці чалавечай душы, бясконцасці яе жыцця, аб дасканаласці і бязмежнасці Духоўнага Сусвету. Мовай паэзіі аўтар пераконвае нас у неабходнасці насычаць сваю душу хрысціянскімі каштоўнасцямі: любоўю, міласэрнасцю і дабрынёй.
Іван Трафімавіч быў частым госцем на літаратурных вечарах і прэзентацыях новых кніг у бібліятэках і школах Жабінкаўшчыны і Брэста. У 1991 годзе ў дзень святкавання 120-годдзя Жабінкі Дацкевіч чытаў свой прысвечаны любімаму гораду верш «Жабінка». Летам 2014 года ў Ракітніцкай сельскай бібліятэцы ладзіўся вечар-сустрэча са знакамітымі землякамі «Мае землякі – мой гонар», падрыхтаваны супрацоўнікамі Жабінкаўскай цэнтральнай раённай бібліятэкі. У ліку ганаровых гасцей прысутнічаў Дацкевіч Іван Трафімавіч. Напачатку 2016 года ў Доме культуры аграгарадка Радванічы адбылася сустрэча з паэтам, у якой прыняў удзел настаяцель праваслаўнага прыходскага храма ў гонар святой блажэннай Матроны Маскоўскай айцец Аляксандр Яфімаў. У лістападзе 2021 года Іван Дацкевіч падараваў Жабінкаўскай цэнтральнай раённай бібліятэцы свой новы зборнік «Душа всегда стремится к свету» з асабістым аўтографам.
10 студзеня 2022 года перастала біцца сэрца Івана Трафімавіча Дацкевіча. Пахаваны на Булькоўскіх могілках (Жабінкаўскі раён), побач з дачкой Галінай.
Год мира и созидания
