Герасевіч Іван Пракопавіч

Краязнауства
Іх імены ў гісторыі края
Герасевіч Іван Пракопавіч

Бібліяграфія

Фотагалерэя

Іван Пракопавіч Герасевіч нарадзіўся 1 студзеня 1943 года ў вёсцы Стрыганец Жабінкаўскага раёна. Яго бацька – Пракоп Дзянісавіч – загінуў на фронце ў 1945 годзе. Увесь цяжар нялёгкай сялянскай працы лёг на мацярынскія плечы Пелагеі Ануфрыеўны, якая пачала губляць зрок. Іван быў адзіным памочнікам маці, таму пасля заканчэння дзевяці класаў Ракітніцкай школы прыняў рашэнне пакінуць вучобу і працаваць трактарыстам у саўгасе “Беларусь” (у цяперашні час ААТ “Ракітніца” Жабінкаўскага раёна).

Пасля пуску ў 1963 годзе Жабінкаўскага цукровага завода Іван Герасевіч адзін сезон асвойваў на прадпрыемстве прафесію цэнтрыфугоўшчыка. Затым уладкаваўся бульдазярыстам на Брэсцкі камбінат па добраўпарадкаванню, у абласным цэнтры скончыў вячэрнюю школу.

Іван змалку меў творчыя задаткі. Спачатку ўдзельнічаў у школьнай мастацкай самадзейнасці, потым, працуючы трактарыстам, іграў у спектаклях у мясцовым клубе. Аднойчы ў Ракітніцы выступаў Мінскі лялечны тэатр, які гастраляваў у Брэсцкай вобласці. Вясковага хлопца ўразіла пастаноўка, і ў яго з'явілася запаветная мара – стаць акцёрам-лялечнікам. Таму, калі летам 1965 года ўбачыў аб’яву Брэсцкага абласнога драматычнага тэатра аб наборы акцёраў у лялечную групу, не вагаючыся вырашыў паспрабаваць свае здольнасці. І паспяхова прайшоў адбор. Трывожыла толькі тое, што не зможа часта прыязджаць да маці, якой цяжка ў вёсцы без зроку, але ёй дапамагалі суседзі, сваякі, школьнікі.

Першае выступленне Івана Герасевіча адбылося ў жніўні 1965 года на гастролях лялечнай групы па Брэсцкай вобласці ў “Казцы пра сярэбраны сподачак і наліўны яблык”. Завочна закончыў асноўны курс аддзялення рэжысуры Маскоўскага завочнага народнага ўніверсітэта мастацтваў. З 1968 года – ён артыст Брэсцкага абласнога тэатра лялек.

Збіраючыся жаніцца, Іван прапанаваў выбранніцы Але стаць таксама артысткай лялечнага тэатра. Да нараджэння дачкі Люды муж з жонкай гастралявалі разам. Пакуль была маленькая дачка, Іван Пракопавіч змяніў работу: працаваў памочнікам рэжысёра Брэсцкай студыі тэлебачання, затым – наладчыкам на электралямпавым заводзе. Але сумаваў па тэатры і зноў вярнуўся да сваіх лялек.

У 1988 годзе Герасевіч паступіў на завочнае аддзяленне Беларускага дзяржаўнага тэатральна-мастацкага інстытута ў Мінску.

Больш паўвеку ён звязаны з тэатрам. Ім сыграна звыш 200 роляў. Найбольш яркімі творчымі дасягненнямі артыста сталі створаныя ім вобразы: Іван (“Іван - сялянскі сын”), Леў (“Гадзіннік з зязюляй”), Воўк (“Чырвоны каптурык”), Стары ганчар Хабіб (“Збанок-гаварун”), Султан (“Чароўная лямпа Аладзіна”) і шмат іншых. Каларытныя вобразы паказаны ім і ў спектаклях па п'есах беларускіх аўтараў: Дзед (“Рыгорка - ясная зорка” ), Поп і Пан (“Дзед і жораў”), Князь Юры (“Балада пра белую вішню”), якія пабывалі на шматлікіх Міжнародных фестывалях у краінах Еўропы. Сярод апошніх прац артыста вылучаюцца вобразы, створаныя ў спектаклі “Халстамер” па матывах Л.Талстога, які заваяваў Гран-пры сусветных фэстаў тэатраў лялек, у тым ліку ў г.Празе (Чэхія, 2006 і 2010 гг.), г.Заграбе (Харватыя, 2007 г.), г.Чэнду (Кітай, 2012 г.). Мае ўзнагароды і спектакль “Месяц Сальеры” па матывах трагедыі А.Пушкіна, у якім артыст стварыў вобраз Дэмана. Іван Герасевіч парадаваў гледачоў сваёй працаю ў сумесным беларуска-славенскім праекце-спектаклі “Пякарня Мыш-Маш”, які ажыццёўлены ў 2012 годзе.

У творчай біяграфіі артыста – не толькі ролі ў тэатры, Іван Герасевич зняўся на кінастудыях “Беларусьфільм”, “Масфільм”, “Ленфільм”, “Кінастудыя імя А. Даўжэнкі” ў 14 фільмах: “Дачка камандзіра”, “Чужая Бацькаўшчына”, “Сведка”, “Сто салдат і дзве дзяўчыны”, “Цяжка быць Богам”, “Плач перапёлкі”, “Пакорлівыя могілкі”, "Тэст для маладых" і інш.

Шматгранная дзейнасць артыста высока ацэненая: ён лаўрэат прэміі “Берасцейская зорка” (1998); за шматгадовую плённую творчую працу, значны асабісты ўклад у развіццё і прапаганду мастацтва беларускага тэатра лялек Іван Герасевич узнагароджаны ў 2002 годзе нагрудным знакам Міністэрства культуры “За ўклад у развіццё культуры Беларусі”, у 2008 годзе медалём Францыска Скарыны, а ў 2014-м ён уганараваны высокім званнем “Заслужаны артыст Рэспублікі Беларусь”.

Летам 2014 года ў Ракітніцкай сельскай бібліятэцы ладзіўся вечар-сустрэча са знакамітымі землякамі “Мае землякі – мой гонар”, падрыхтаваны супрацоўнікамі Жабінкаўскай цэнтральнай раённай бібліятэкі. У ліку ганаровых гасцей прысутнічаў Герасевіч Іван Пракопавіч. У 2015 годзе на тэлерадыёкампаніі “Брэст” у аўтарскай праграме “Край з Міколай Пракаповічам” выйшаў фільм пра Івана Герасевіча.

Бібліяграфія

Брэсцкі абласны тэатр лялек / М.А. Каладзінскі, С.Ф. Юркевіч // Тэатральная Беларусь : энцыклапедыя. У 2 т. Т. 1 : А–К / рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) i iнш. ; пад агульн. рэд. А.В. Сабалеўскага. – Мiнск : Беларуская Энцыклапедыя, 2002. – С. 166–169 : іл.
Голдовский, Б. История белорусского театра кукол. Опыт конспекта / Борис Голдовский. – Москва : ВАИН ГРАФ, 2014. – 564 с. – Из содерж. : [Герасевич Иван Прокофьевич]. – Глава : Развитие искусства театра кукол Беларуси.
Бензярук, Р. Зялёная зорка надзеі : Герасевіч Іван Пракопавіч, нарадзіўся ў 1943 годзе ў вёсцы Стрыганец / Расціслаў Бензярук // Сорак дарог / Расціслаў Бензярук, Анатоль Бензярук. – Брэст : Альтернатива, 2007. – С. 28-32.
Бензярук, Р.М. І.П. Герасевіч / Р.М. Бензярук // Памяць. Жабінкаўскі раён : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [укл. Р.Я. Смірнова ; рэдкал.: А.Л. Петрашкевіч і інш.]. – Мінск : Ураджай, 1999. – С. 439.
Шеламова, Т. ...Не в куклы играть : заслуженному артисту РБ Ивану Герасевичу – 80 лет / Татьяна Шеламова // Вечерний Брест. – 2023. – 12 января. – С. 3 : фот.
Герасевіч, І. Каларытныя вобразы з яркім характарам : [інтэрвью з артыстам Брэсцкага абласнога тэатра лялек Іванам Герасевічам] / [Іван Герасевіч ; гутарыў] Уладзімір Бабкоў // Культура. – 2023. – 7 студзеня. – С. 13 : фат.
Бензярук, А. Дзед гуляецца ў лялькі : [заслужанаму артысту Беларусі Івану Герасевічу – 80 гадоў] /Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – Жабінка, 2023. – 6 студзеня. – С. 2 : фат.
Бензярук, А. Таварышу Герасевічу – чалавеку і тэатру : заслужанаму артысту Беларусі, выдатнаму майстру сцэны – 75! / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – Жабінка, 2018. – 10 студзеня. – С. 1 : фат.
Бензярук, Р. Пайсці ўслед за зоркаю надзеі : заслужанаму артысту Беларусі Івану Герасевічу – 75 / Расціслаў Бензярук // Заря. – 2018. – 4 января. – С. 13 : фат.
Багіно, Г. Свята “ў квадраце” : гісторыі людзей, для якіх Новы год – дзень нараджэння : [у т. л. пра заслужанага артыста Беларусі Івана Герасевіча] / Ганна Багіно, Алена Дзядзюля // Звязда. – 2017. – 28 снежня. – С. 5, 8 : фат.
Герасевіч, І. На сцэне сняцца каласы : [інтэрвью з вядучым артыстам Брэсцкага абласнога тэатра лялек Іванам Герасевічам] / Іван Герасевіч ; гутарыў Аляксандр Курэц // Сельская газета. – 2014. – 7 июня. – С. 11 : фат.
Бензярук, Р. Ігра без права на дубль : [пра вядучага акцёра Брэсцкага абласнога тэатра лялек Івана Герасевіча, нараджэнца Жабінкаўскага раёна] / Расціслаў Бензярук // Сельская праўда. – Жабінка, 2014. – 2 красавіка. – С. 2 : фат.
Павлова, Л. Творцы и самозванцы: сцена высвечивает сущность : [актер Брестского театра кукол Иван Прокофьевич Герасевич – исполнитель роли монаха Пимена в спектакле “Самозванец” по пушкинской драме о Борисе Годунове] / Любовь Павлова // Брестский курьер. – 2014. – 27 февр. – С. 9.
Шеламова, Т. Полвека с куклами : [о присвоении старейшему артисту Брестского кукольного театра Ивану Герасевичу почетного звания заслуженного артиста Беларуси] / Татьяна Шеламова // Вечерний Брест. – 2014. – 19 февраля. – С. 3.
Герасевич, И.П. “Я пришел в артисты из трактористов” : [беседа с актером Брестского театра кукол Иваном Прокофьевичем Герасевичем о творчестве и жизни ; присвоено звание “Заслуженный артист РБ”] / Иван Прокофьевич Герасевич ; беседовала Елена Гармель // Заря. – 2014. – 15 февр. – С. 9.
Павлова, Л. Заслуженный Дед Мороз со стажем более чем в сорок лет : [творческая биография актера Брестского театра кукол Ивана Прокофьевича Герасевича, к его 70-летию] / Любовь Павлова // Брестский курьер. – 2013. – 4 янв. – С. 21.
Герасевич, И.П. Дядя Ваня, который играет в куклы : [интервью с артистом Брестского кукольного театра Иваном Герасевичем] / Иван Прокофьевич Герасевич ; беседовал Игорь Федарович // Заря. – 2011. – 2 июля. – С. 9.
Герасевіч, І. Пакуль звініць дзіцячы смех : інтэрвью артыста Брэсцкага тэатра лялек І. Герасевіча / Іван Герасевіч ; гутарыў Р. Бензярук // Сельская праўда. – Жабінка, 2008. – 31 снежня. – С. 2, 5 : фат.
Скарынаўскі медаль – нашаму земляку : [акцёр Брэсцкага абласнога тэатра лялек Іван Герасевіч узнагароджаны медалём Ф.Скарыны ; кар. інф-цыя] // Сельская праўда. – Жабінка, 2008. – 8 лістапада. – С. 2.
Бензярук, Р. Зялёная зорка надзеі : нарыс : [пра Івана Герасевіча з в. Стрыганец Жабінкаўскага раёна, які стаў артыстам тэатра і кіно] / Расціслаў Бензярук // Сельская праўда. – Жабінка, 2003. – 5 сакавіка. – С. 2.
Пракаповіч, М. Прафесія – гуляць у лялькі : Івану Герасевічу – 60 / М. Пракаповіч // Брестский курьер. – 2003. – 9 января. – С. 20.
Витальник, К. Артист, охотник, человек! : и всё это – Иван Герасевич / К. Витальник // Брестский курьер. – 2002. – 28 марта. – С. 19.
Зёлка, К. Гульня ў лялькі даўжынёю ў 30 гадоў : [пра акцёра Брэсцкага тэатра лялек I. Герасевiча] / К. Зёлка // Вечерний Брест. – 1996. – 26 июля. – С. 8.
Герасевіч, І. Калі збываецца мара : [акцёр Брэсцкага тэатра лялек аб акцёрскім майстэрстве] / Іван Герасевіч ; гутарыла Зінаіда Дудзюк // Народная трыбуна. – 1993. – 13 лютага.