Вёска Драмлёва

Відэаролік "У памяці назаўсёды" да 80-годдзя трагедыі ў в.Драмлёва

Фотагалерэя

Бібліяграфія

У пятніцу 11 верасня 1942 года, у час карнай аперацыі “Трохвугольнік”, назаўсёды спынілася жыццё ў невялічкай вёсачцы Драмлёва Жабінкаўскага раёна. З раніцы немцы ўварваліся ў вёску і пачалі выганяць на вуліцу жыхароў, потым загналі людзей ў чатыры хлявы, мужчын і жанчын з дзецьмі асобна, і падпалілі. Некаторыя спрабавалі вылезці, але карнікі расстрэльвалі ўсіх бязлітасна. Як факелы, палалі разрабаваныя падворкі. У той жудасны дзень акупанты забілі і спалілі 190 чалавек, знішчылі 43 двары, засталіся адны папялішчы. Сярод ахвяраў – 103 ва ўзросце да 30 гадоў. Пяці дзяўчынкам не споўнілася і года.

На сённяшні дзень па апошніх даследчых дадзеных гісторыка Анатоля Расціслававіча Бензерука “з вялікай доляй верагоднасці можна пакінуць у спісе тых, хто не вышаў жывым з агню 11 верасня 1942 года – 183 асобы. 90 з іх – мужскага полу, 93 – жаночага”.

13 верасня 1942 астанкі згарэлых драмлёўцаў пахаваныя на могілках у в. Сцяпанкі Жабінкаўскага раёна, якая знаходзілася ў кіламетры ад спаленай вёскі. У 1967 годзе на брацкай магіле ўстаноўлены абеліск. Увесну 2009-га пахаванне драмлёўцаў абноўлена.

Доўгі час лічылася, што ў час жорсткай расправы, выратаваліся з полымя трое раненых падлеткаў: Міша Данілюк, Міця Юрасік і Коля Ярмашук. Аднак ва ўспамінах жыхароў навакольных вёсак Сцяпанкі і Горкі ўвесь час згадваўся чацвёрты хлопчык, што цудам выжыў. Імя яго ніхто не памятаў, бо ён быў не мясцовы. Толькі праз сем дзясяткаў гадоў пасля трагедыі прозвішча яго стала вядома – Віталь Чахлоў.

Акрамя дзяцей, жывымі засталіся дарослыя драмлёўцы, якія выпадкова адсутнічалі пад час кары ў вёсцы. Сярод іх Павел Варфаламеевіч Ляўчук, які сведчыў пра зладзейства перад раённай камісіяй, якая займалася выяўленнем ў 1944-1945 гадах шкоды, нанесенай жабінкаўскай зямлі гітлераўцамі і іх памагатымі. У тым страшным полымі ў Леўчука згарэла ўся сям'я: жонка і трое маленькіх дачок.

Пасля Вялікай Айчыннай вайны Драмлёва ўжо не адрадзілася. У 1967 годзе на месцы спаленай вёскі насыпаны Курган Памяці, а 12 верасня 1982 – адбылося ўрачыстае адкрьццё мемарыяльнага комплексу “Драмлёва”. Аўтары праекта – архітэктар Юрый Казакоў, скульптар Уладзімір Вараб’ёў. Пры ўваходзе размешчаны камень-прысвячэнне, укампанаваны ў бетонную форму, якая нагадвае перабітае крыло птушкі. На ім надпіс, выбіты кавалём калгаса «Усход» Жабінкаўскага раёна Андрэем Патуравым: «11 сентября 1942 года здесь фашистские палачи зверски сожгли деревню Дремлёво и 196 [первоначально – 286] ее жителей. Вечная память жертвам фашизма».

У падножжа рукатворнага кургана ўстаноўлена бронзавая кампазіцыя – тры жаночыя фігуры, якія ў журботным маўчанні сядзяць на валунах і ўвасабляюць тры пакаленні: маці, дачка і ўнучка, якія сімвалізуюць вечны трыумф жыцця. Некалькі макетаў падмуркаў на тэрыторыі мемарыяла паказваюць кірунак вясковай вуліцы і размяшчэнне дамоў на ёй, дарожкі з чырвонага шчэбня сімвалізуюць распаленыя вуглі.

Драмлёва ўвекавечана на хатынскіх “Могілках вёсак”, дзе сімвалічна пахавана 185 беларускіх вёсак, якія знішчаны датла ў час вайны і не вярнуліся да жыцця. Магіла вёскі ўяўляе сабой сімвалічнае папялішча. У цэнтры – п'едэстал у выглядзе языка полымя – сімвал таго, што вёска была спалена. У жалобнай урне захоўваецца зямля вёскі, што перажыла трагедыю. На магіле напісаны назва вёскі і назва раёна, у якім яна стаяла.

У 1999 годзе ў Беларусі выйшла паштоўка, прысвечаная мемарыяльнаму комплексу “Драмлёва”. У сувязі з 75-годдзем з дня трагедыі вёскі Драмлёва 17-22 жніўня 2017 года ў Жабінкаўскім раёне прайшоў суботнік па зборы сродкаў на абнаўленне мемарыяльнага комплексу “Драмлёва”. У мае 2018 года ў Драмлёва высаджаны ўздоўж дарожак амаль 90 туй. 20 сакавіка 2021 года у мемарыяльным комплексе "Драмлёва" прайшоў мітынг-рэквіем, прысвечаны памяці спаленых вёсак Беларусі. У 4 гадзіны раніцы 22 чэрвеня 2021 года ў "Драмлёва" арганізавана акцыя "Свеча памяці народнай" да 80-годдзя з дня пачатку Вялікай Айчыннай вайны. 22 сакавіка 2022 года Жабінкаўшчына далучылася да акцыі “Памяць”, прымеркаванай да Дня памяці хатынскай трагедыі, на месцы спаленай вёскі Драмлёва адбыўся жалобны мітынг. 7 мая 2022 года ў мемарыяле адбылося адкрыццё стойкі з тэматычнымі QR-кодамі. 12 верасня 2022 года людзі розных узростаў сабраліся ў мемарыяльным комплексе, каб успомніць пра загінулых мірных жыхароў, на цырымоніі прысутнічаў скульптар мемарыяльнай кампазіцыі Уладзімір Пятровіч Вараб’ёў.

Восем дзясяткаў гадоў няма на карце свету Драмлёва, 55 гадоў у трагічную дату на месцы “вогненнай вёскі” ладзіцца жалобны мітынг-рэквіем, сорак гадоў тут ўзвышаецца мемарыял, дзе зліліся ў адно жыццё і бяссмерце…

Бібліяграфія

Бензярук, А. Галавасек : дакументальная аповесць-эсэ / Анатоль Бензярук. – Мінск : Звязда, 2023. – 237, [1] с.
Мемориальный комплекс "Дремлёво" // Жабинка – спутник Бреста / [авторы текста: Александр Седнев, Александр Ярмоц, Анатолий Бензерук ; гл. ред.: Владимир Шпарло ; фото: Светлана Кислая и др.]. – Брест : Вечерний Брест, 2022. – С. 17.
Дремлёво // Нельзя забыть. Нельзя понять. Нельзя оправдать: иллюстрированная энциклопедия сожженных деревень Беларуси в годы Великой Отечественной войны = Impossible to forget. Impossible to understand. Impossible to justify: іllusrated Encyclopedia of the burned villages of Belarus during the Great Patriotic War / [редколлегия: В.В. Андриевич (гл. ред.) и др. ; перевод на английский: Н.Ю. Жданова]. – Минск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2019. – С. 44–49 : ил. – (Беларусь помнит: во имя жизни и мира).
Драмлёва : [гісторыя вёскі] // Памяць. Жабінкаўскі раён : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [уклад. Р.Я. Смірнова ; рэд. кал.: А.Л. Петрашкевіч і інш.]. – Мінск : Ураджай, 1999. – С. 488.
Драмлёва – сястра Хатыні / В.М. Шышчыц ; Загінулі ў в. Драмлёва : [спіс прозвішчаў] / падрыхтаваў В.М. Шышчыц ; “Мне і сёння сніцца Драмлёва…” : з успамінаў Веры Васільеўны Купіч (у дзявоцтве Юрасік), жыхаркі г. Жабінка / В.В. Купіч ; запісаў Р.М. Бензярук ; Так я стаў партызанам : з успамінаў Івана Савельевіча Макасюка, жыхара в. Вялікія Сяхновічы : [пра в. Драмлёва] / І. С. Макасюк ; запісаў В.М. Шышчыц ; Людей расстрэльвалі і палілі : з успамінаў Міхаіла Сільвестравіча Іванюковіча, жыхара в. Горкі / М. С. Іванюковіч ; запісаў В.М. Шышчыц ; У жывых застаўся цудам : з успамінаў Мікалая Ярмашука, ураджэнца в. Драмлёва / М. Ярмашук ; запісаў В.М. Шышчыц // Памяць. Жабінкаўскі раён : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / [уклад. Р.Я. Смірнова ; рэд. кал.: А.Л. Петрашкевіч і інш.]. – Мінск : Ураджай, 1999. – С.230-235.
Вёска Драмлёва Жабінкаўскага раёна Брэсцкай вобласці // Хатынь = Хатынь = Khatyn / [А.Г. Зельскі]. – Мінск : Беларусь, 2023. – С. 140-141 : іл.
Вёска Драмлёва Жабінкаўскага раёна Брэсцкай вобласці // Хатынь = Хатынь = Khatyn : трагедыя беларускага народа / А.Г. Зельскі. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя ім П. Броўкі, 2018. – С. 95-97 : іл.
Брестская область. Жабинковский район. Мемориальный комплекс “Дремлёво” // С памятью в сердце : [иллюстрированный справочник] / [сост. : Ю.Р. Артемчук и др.]. – Минск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2015. – С. 56-57 : ил.
Дремлёво, мемориальный комплекс в Жабинковском районе // Регионы Беларуси : энциклопедия. В. 7 т. Т. 1 : Брестская область. В 2 кн. Кн.1. : А-К / [редкол. : Т.В. Белова (глав. ред.) и др.]. – Минск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2009. – С. 338-339 : ил.
“Трохвугольнік” // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі . У 6 т. Т. 6 : Пузэлі – Усая. Кн. 1 / рэд. кал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2001. – С. 521.
Жабинковский район // Брестчина, устремлённая в будущее : [фотоальбом] / [глав. ред. Владимир Шпарло]. – Брест : Вечерний Брест, 2009. – С. 139-147. – Из содерж. : [мемориальный комплекс “Дремлёво”]. – С. 141.
Мемарыял “Драмлёва” [Выяўленчы матэрыял] : [фота] / фото Д. Лупача. – Мінск, 1999.
Бензярук, А. “Не ўстаць табе, сяло Драмлёва…” / Анатоль Бензярук // Наш край – Жабінкаўшчына : дапаможнік па гісторыі Беларусі / Анатоль Бензярук. – Брэст : [Брестская областная типография], 1996. – С. 38-39.
Мемориальный комплекс “Дремлёво” / В.И. Прокопцов // Свод памятников истории и культуры Белоруссии. Брестская область / ред. кол.: С.В. Марцелев (глав. ред.) и др. – Минск : Белорусская Советская Энциклопедия имени Петруся Бровки, 1990. – С. 181.
Населеныя пункты Беларусі, знішчаныя разам з жыхарамі ў 1941–44 нямецка-фашысцкімі захопнікамі // Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне. 1941–1945 : энцыклапедыя / [рэдкалегія: І.П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.]. – Мінск : Беларуская Савецкая Энцыклапедыя, 1990. – С. 379-381.
Мемориальный комплекс "Дремлёво" : таблица 37 // Атлас памятников архитектуры и мемориальных комплексов Белоруссии / под общ. ред.В.А. Чантурия. – Минск : Вышэйшая школа, 1988. – С.16, 94-95 : ил.
Месца спаленай вёскі : в. Драмлёва (не існуе), Сцяпанкаўскі сельсавет / Г.І. Дулеба // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Брэсцкая вобласць / рэд. кал. С.В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1984. – С. 161.
Хатынь : путеводитель по мемориальному комплексу / [А.Г. ВАнькевич ; ред. В.И. Дашкевич]. – Минск : Беларусь, 1980 : ил. – Из содерж. : [о трагедии в д. Дремлёво]. – С. 22.
Памятник жертвам фашистского террора на месте деревни Дремлёво // В памяти народной : путеводитель по местам борьбы за установление советской власти в Белоруссии, за честь, свободу и независимость социалистической родины / [авторский коллектив : С.З. Почанин и др.]. – Минск : Беларусь, 1969. – С. 109–110.
Сахарчук, В. Балада памяці : 11 верасня 1942 года фашысты спалілі вёску Драмлёва, што на Жабінкаўшчыне : [верш] / Васіль Сахарчук // Даніна : вершы / Васіль Сахарчук. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1988. – С. 38-39.
Арабейка, І. Драмлёва : [верш] / Іван Арабейка // Асенні ранак : вершы / Іван Арабейка. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1978. – С. 8.
Бензярук, Р. “Драмлёва. Восень. Зноў Галавасек...” : [верш] / Расціслаў Бензярук // Сельская праўда. – 2022. – 10 жніўня. – С. 4.
Кускевіч, І. Дремлёво : [верш] / Іван Кускевіч // Сельская праўда. – 1999. – 6 лістапада. – С. 4.
Бензярук, Р. Маналог Змітра Юрасіка : [верш пра трагедыю в. Драмлёва ; З. Юрасік выратаваўся з полымя Дремлёва] / Р. Бензярук // Сельская праўда. – 1997. – 10 врасня.
Бензярук, А. Драмлёва – месца жалобы, куды ўжо ніколі не вернецца свята : [нарыс] / Анатоль Бензярук // Літаратура і мастацтва. – 2022. – 5 жніўня. – С. 5.
Арабейка, І. Драмлёўскі верш : [жабінкаўскі паэт Іван Арабейка расказаў, чаму і як узяўся за стварэнне верша пра трагедыю вёскі Драмлёва] / [Іван Арабейка ; запісаў Расціслаў Бензярук] // Сельская праўда. – 2022. – 3 жніўня. – С. 6.
Берасток, А. "Не раз гучала слова "памяць" : [мемарыял "Драмлёва" наведалі госці з Германіі] / Антон Берасток // Сельская праўда. – 2022. – 30 ліпеня. – С. 3.
Вашчук, В. Міціны сны : эсэ : [успаміны В.В. Вашчука, жыхара суседняга сяла з вёскай Драмлёва] / [Васіль Васільевіч Вашчук ; запісаў] Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2022. – 15 чэрвнея. – С. 4.
Кіслая, С. Гаротны лёс Хатыні падзялілі... : [у рамках акцыі "Памяць" у мемарыяльным комплексе "Драмлёва" адбыўся мітынг-рэквіем] / Святлана Кіслая // Сельская праўда. – 2022. – 26 сакавіка. — С. 1.
Бензярук, А. Вучнёўскі сшытак : [пра спіс жыхароў вёскі Драмлёва, які складзены восенню 1941 года] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2022. – 2 сакавіка. – С. 5.
Мы помним! Мы гордимся! : в нынешнем году исполняется 80 лет со дня трагедии в деревне Дремлево // Астрамечаўскi рукапiс : Брэсцкі раённы краязнаўчы альманах. – 2022. – № 2. – С. 76–77.
Бензярук, А. Артэфакты : [пра знаходкі на месцы спаленай в. Драмлёва] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 17 лістапада. – С. 6.
Бензярук, А. У агнявым Драмлёве : [пра трагедыю вёскі Драмлёва] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 6 лістапада. – С. 3.
Бензярук, А. "За іх, загінуўшых, жыву" : [жалобны мітынг-рэквіем адбыўся ў мемарыяльным комплексе "Драмлёва"] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 15 верасня. – С. 4.
Чахлоў, В.С. Погляд праз полымя : [размова з Чахловым Віталем Сяргеевічам, апошнім жывым сведкам расправы над жыхарамі спаленай вёски Драмлёва] / [Віталь Сяргеевіч Чахлоў ; гутарыў] Анатоль Бензярук // Заря. – 2021. – 11 сентября. – С. 14–15.
Дошчык, А.Р. Як узнік мемарыял : [пра стварэнне і адкрыццё мемарыяльнага комплекса "Драмлёва" ў 1982 годзе] / [Аляксей Раманавіч Дошчык ; запісаў] Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 11 верасня. – С. 3.
Бензярук, А. Матроніны дзеці : [пра сям'ю Гараднічук Матроны з вёскі Драмлёва, якую ў Вялікую Айчынную вайну спалілі немцы] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 1 верасня. – С. 5.
Леўчук, В.П. Не верце, што час усё залечыць : [найстарэйшым з драмлёўцаў, які пазбегнуў знішчэння 11 верасня 1942 года, быў Павел Варфаламеевіч Ляўчук] / [Васіль Паўлавіч Леўчук ; запісаў] Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 18 жніўня. – С. 6.
Бензярук, А. Драмлёва: першы крок да ўшанавання : [пра першыя крокі па ўшанаванню жыхароў в. Драмлёва] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 4 жніўня. – С. 4.
Бензярук, А. Не раз гучала слова "пакаянне" : [мемарыял "Драмлёва" наведалі госці з Германіі] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 2 ліпеня. – С. 3.
Кислая, С. Тот самый длинный день в году... : [в мемориальном комплексе "Дремлево" прошел митинг-реквием, посвящённый 80-летию со дня начала Великой Отечественной войны] / Светлана Кислая // Сельская праўда. – 2021. – 23 чэрвеня. — С. 1.
Пасюк, М.Р. Не трэба спяшацца дадому… : [успаміны застаўшэйся ў жывых жыхаркі вёскі Драмлёва Марыі Рыгораўны Пасюк (Данілюк) пра трагічны дзень 11 верасня 1942 года, калі немцы спалілі вёску] / [Марыя Рыгораўна Пасюк ; запісаў] Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 28 красавіка. – С. 4.
Ярмашук, М.І. Бяжы, сынок, бяжы : з успамінаў Мікалая Ярмашука, [які выйшаў жывым з агню, пра трагічны дзень 11 верасня 1942 года] / [Мікалай Іванавіч Ярмашук ; запісаў] Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 31 сакавіка. – С. 5.
Бензярук, А. Увекавечаны ў "Хатыні" : [у мемарыяльным комплексе "Хатынь" увекавечаны вёскі Драмлёва і Ацячызна Жабінкаўскага раёна] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2021. – 24 сакавіка. – С. 3.
Валошка, Н. Драмлёва, Хатынь – вечны боль і ўспамін : [у мемарыяльным комплексе "Драмлёва" адбыўся мітынг-рэквіем, прысвечаны памяці спаленых вёсак Беларусі] / Наталля Валошка // Сельская праўда. – 2021. – 24 сакавіка. – С. 3.
Бензярук, А. Жывая памяць прывяла ў "Драмлёва" : [пра стварэнне і адкрыццё мемарыяльнага комплекса "Драмлёво" ў 1982 годзе] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2020. – 4 лістапада. – С. 3.
Валошка, Н. Цаніць і берагчы краіну пад белымі крыламі : [у мемарыяльным комплексе "Драмлёва" адбыўся мітынг-рэквіем] / Наталля Валошка // Сельская праўда. – 2020. – 16 верасня. – С. 2, 3.
Бензярук, А. Карты праўды ўсей не раскажуць : нарыс : [гісторыя вёскі Драмлёва ў гады вайны] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2020. – 9 верасня. – С. 4.
Бензярук, А. Памяць не выпаліш : [жалобны мітынг-рэквіем у мемарыяльным комплексе «Драмлёва»] / Анатоль Ростаў // Сельская праўда. – 2019. – 14 верасня. – С. 3.
Бензярук, А. Наканавана выжыць : [спіс застаўшыхся ў жывых жыхароў знішчанай у агні вёскі Драмлёва] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2019. – 11 верасня. – С. 3.
Бензярук, А. 183. Згадаем усіх пайменна : [спіс загінуўшых жыхароў знішчанай у агні вёскі Драмлёва Жабінкаўскага раёна] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2018. – 31 кастрычніка. – С. 5.
Бяляк, С. Туі – на месцы смутку і болю / Святлана Бяляк // Сельская праўда. – 2018. – 23 мая. – С. 2.
Бяляк, С. …Каб такое не паўтарылася ніколі : [у межах патрыятычнага праекта «Марафон мужнасці» у мемарыяльным комплексе «Драмлёва» адбыўся жалобны мітынг, прысвечаны 75-годдзю хатынскай трагедыі] / Святлана Бяляк // Сельская праўда. – 2018. – 28 сакавіка. – С. 1.
Бензярук, А. Замест дажджу, замест агню…, альбо Рэпартаж з вёскі, якой не споўнілася 488 гадоў : [мітынг-рэквіем у мемарыяльным комплексе “Драмлёва” Жабінкаўскага раёна, прысвечаны 75-годдзю трагедыі вёскі] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2017. – 13 верасня. – С. 4.
Бензярук, А. Драмлёва: попельны верасень : [да 75-годдзя трагедыі в. Драмлёва] / Анатоль Бензярук // Заря. – 2017. – 9 сентября. – С. 4.
Бензярук, А. Паліцай : [пра драмлёўскага паліцэйскага Аляксандра Анісімавіча Гутко] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2017. – 6 верасня. – С. 4.
Завяржэнец , А. Ю. Ішла на агонь, там і згарэла : [успаміны Аляксандра Юсцінавіча Завяржэнца пра трагічны дзень 11 верасня 1942 года, калі немцы спалілі вёску Драмлёва] / [Аляксандр Юсцінавіч Завяржэнец ; запісал] Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2017. – 23 жніўня. – С. 4.
Бензярук, А. Мемарыял «Драмлёва» – справа агульнанародная : [пра ўзвядзенне мемарыяла на месцы спаленай у Вялікую Айчынную вайну вёскі Драмлёва Жабінкаўскага раёна] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2017. – 16 жніўня. – С. 4.
Бензярук, А. Няпростае пытанне: колькі? : [колькі ж загінула жыхароў знішчанай у агні вёскі Драмлёва Жабінкаўскага раёна] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2017. – 12 ліпеня. – С. 2.
Бензярук, А. Згадваем Драмлёва : [гістарычныя факты аб спаленай вёсцы Драмлёва Жабінкаўскага раёна] / Анатоль Бензярук // Сельская праўда. –2017. – 8 красавіка. – С. 2.
Падрубная, Ж. “Драмлёва – боль у маёй душы” : [у Жабінкаўскім раённым гісторыка-краязнаўчым музеі прайшло мерапрыемства, якое было прысвечана трагедыі в. Драмлёва] / Жанна Падрубная // Сельская праўда. – 2016. – 17 верасня. – С. 3.
Раз у год “ажывае” Драмлёва... : [жалобны мітынг у мемарыяльным комплексе “Драмлёва” Жабінкаўскага раёна] / фота Ірыны Жук // Сельская праўда. – 2015. – 16 верасня. – С. 3, 4.
Прывіцень, А.В. “У квецені садоў жыло Драмлёва...” : [успаміны ўраджэнца в. Сцяпанкі Жабінкаўскага раёна Аркадзя Віктаравіча Прывіценя пра трагедыю в. Драмлёва] / Аркадзь Віктаравіч Прывіцень ; гутарыў Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2015. – 9 верасня. – С. 2.
Леўчук, В.П. “Ён даражыў адзіным сынам” : [гутарка з сынам Паўла Леўчука, які выратаваўся ад расправы ў в. Драмлёва] / Васіль Паўлавіч Леўчук ; гутарыў Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2014. – 10 снежня. – С. 3.
Макасюк І.А. Вянок і зямля для Хатыні : [колішні старшыня Сцяпанкаўскага сельсавета падзяліўся ўспамінамі пра лёс драмлёўцаў і памятную паездку на адкрыццё мемарыяльнага комплексу “Хатынь”] / Іван Аксенцьевіч Макасюк ; гутарыў Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2014. – 5 ліпеня. – С. 2.
Чахлоў, В.С. Погляд праз полымя : [гутарка з апошнім жывым сведкам, які змог выбрацца з полымя Дремлёва] / Віталь Сяргеевіч Чахлоў ; гутарыў Анатоль Бензярук // Сельская праўда. – 2013. – 30 кастрычніка. – С. 2.
Косціна, Л. Боль вайны незабыўны : [мітынг-рэквіем у Драмлёве] / Л. Косціна // Сельская праўда. – 2008. – 13 верасня.
Іванчанка, М. Памяці ахвяр Драмлёва : [мітынг-рэквіем у Драмлёве] / М. Іванчанка // Сельская праўда. Жабінка, 2004. 15 верасня.
Міцковіч, І. Боль і гнеў стукае ў сэрцы : [жалобны мітынг у Драмлёве] / І. Міцковіч // Сельская праўда. – 2003. – 13 верасня.
Міцковіч, І. Боль і гнеў Драмлёва : [мітынг-рэквіем у Драмлёве] / І. Міцковіч // Сельская праўда. – 2002. – 14 верасня.
Шышчыц, В. Дзеці Драмлёва : [пра Марыю Пасюк (у дзявоцтве Данілюк), жыхарку Драмлёва, якой у дзень расправы над вёскай не было дома] / В. Шышчыц // Сельская праўда. – 2002. – 11 верасня.
Зелянко, С. Яны ў памяці нашай : [жалобны мітынг у Драмлёве] / С. Зелянко, Г. Сарокіна // Сельская праўда. – 2001. – 15 верасня.
Юдицкий, А. “Враги сожгли родную хату” : [о трагедии д. Дремлёво Жабинк. р-на] / А. Юдицкий // Заря. – 2000. – 21 марта.
Памяць бяды : [імёны ахвяр жудаснага дня 11.09.1942 г. у в. Драмлёва] / падрыхтавалі В. Шышчыц, І. Міцковіч // Сельская праўда. – 1995. – 9 верасня. – С. 2.
Бензярук, Р. Боль і смутак у сэрцы : нарыс : [пра Веру Юрасік з в. Драмлёва, якая засталася жывой, бо ў трагічны дзень апынулася ў іншым месцы] / Расціслаў Бензярук // Сельская праўда. – 1994. – 20 жніўня. – С. 2.
Бензярук, Р. “Мне і сёння сніцца агонь Драмлёва…” : [пра сведак трагедыі ў в. Драмлёва, якія нарадзіліся ў гэтай вёсцы] / Расціслаў Бензярук // Сельская праўда. – 1994. – 8 чэрвеня. – С. 2.
Іванчанка, М. Сястра Хатыні : [з мітынгу ў Драмлёве] / М. Іванчанка // Сельская праўда. – 1990. – 15 верасня.
Мацвіенка Р. Кветкі нашай памяці : да 46-годдзя са дня расправы над жыхарамі в. Драмлёва / Р. Мацвіенка // Сельская праўда. – 1988. – 13 верасня. – С. 1.
Жук, І. Болю нашага гады не загаілі : [мітынг у Драмлёве] / І. Жук // Сельская праўда. – 1987. – 15 верасня.
Антонава, А. Боль і гнеў Драмлёва : [жалобны мітынг] / А. Антонава // Сельская праўда. – 1986. – 16 верасня.
Ганчук, А. Боль застаецца ў сэрцах : [мітынг памяці ў Драмлёве] // Сельская праўда. – 1985. – 10 верасня.
Гогалеў, А. Паданне пра вёску Драмлёва : урывак / А. Гогалеў // Сельская праўда. – 1984. – 11 верасня.
Макарэвіч, В. Наша Хатынь, наш боль : [трагедыя в. Драмлёва] / В. Макарэвіч // Сельская праўда. – 1984. – 19 чэрвеня.
Канавалюк, В. Боль і мужнасць : [мітынг памяці ахвяр фашызму ў Драмлёва] / В. Канавалюк // Сельская праўда. – 1983. – 13 верасня.
Левчук, Н. Рябина над обелиском : [мемориал памяти на месте сожжённой фашистами д. Дремлёво Жабинк. р-на] / Н. Левчук // Сельская газета. – 1982. – 5 октября.
Канавалюк, В. Набат сэрцаў : [мітынг у Драмлёве] / В. Канавалюк // Сельская праўда. – 1981. – 15 верасня.
Канавалюк, В. Не маўчыць попел Драмлёва : [мітынг на месцы спаленай немцамі в. Драмлёва] / В. Канавалюк // Сельская праўда. – 1980. – 16 верасня.
Аксенін, С. Цяпер тут памяць… : [з мітынгу ў “Драмлёва”] / С. Аксенін // Сельская праўда. – 1979. – 11 верасня.
Янкевіч, М. Назаўсёды ў сэрцы : [мітынг памяці ахвяр в. Драмлёва] / М. Янкевіч // Сельская праўда. – 1973. – 11 верасня.
Камінскі, Б. Мы помнім Вас… : [мітынг на месцы былой вёскі Драмлёва] / Б. Камінскі // Сельская праўда. – 1971. – 14 верасня.
Малашевский В. Пепел жертв стучит в сердце : [об уничтожении фашистами д. Дремлёво] / Заря. – 1969. – 1 июля.
Лідзіцэ, Арадур, Драмлёва… : [узвядзенне кургана і ўстаноўка мемарыяльнага каменя на месцы знішчанай в. Драмлёва] // Сельская праўда. – 1967. – 22 красавіка. – С. 2.
Гогалеў, А. Драмлёва : [пра спаленую разам з жыхарамі в. Драмлёва] / А. Гогалеў // Сельская праўда. – 1967. – 25 лютага.